تغییرات زمانی کوتاه مدت رواناب، غلظت رسوب در کاربری های اراضی مختلف و دو شدت بارش

تغییر کاربری اراضی بر ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی خاک و در نتیجه آن بر مولفه­های هیدرولوژیکی مانند حجم روان­آب و غلظت رسوب تاثیر می­گذارد. اطلاعات کمی درباره تغییر پذیری زمانی این مولفه­های هیدرولوژیکی در کاربری­ها و شدت بارش­های مختلف وجود دارد، لذا هدف از این تحقیق بررسی اثر کاربری­های مختلف اراضی بر زمان شروع روان­آب، حجم روان­آب و غلظت رسوب در دو شدت انتخابی است. به این منظور با استفاده از شبیه­ساز باران اثر دو شدت بارش 51 و 86 میلی­متر بر ساعت در چهار کاربری مرتع، عدس، کاه و کلش و زمین بایر در پلات یک متر مربعی در ایجاد روان­آب و رسوب در پایگاه تحقیقاتی دانشگاه گنبد مورد بررسی قرار گرفت. هم­چنین تغییرات زمانی میزان روان­آب و غلظت رسوب برای مدت 30 دقیقه در فواصل زمانی 6 دقیقه برای هر کاربری اندازه­گیری شد. نتایج تحقیق حاکی از تفاوت معنی­دار زمان شروع روان­آب، حجم روان­آب و غلظت رسوب در سطح احتمال پنج درصد در دو شدت بارش مورد مطالعه با توجه به نوع کاربری بود. حجم روان­آب و غلظت رسوب در همه­ی بازه­های زمانی مورد بررسی در سطح احتمال پنج درصد تفاوت معنی­داری داشت. حجم روان­آب در کاربری­های مختلف در شدت­های بارش 51 و 86 میلی­متر بر ساعت به­ترتیب از 3/2 تا 24 لیتر و از 38/6 تا 8/46 لیتر در 30 دقیقه متغیر بود. هم­چنین غلظت رسوب در شدت­ بارش 86 میلی­متر بر ساعت به­ترتیب در کاربری مرتع، عدس، کاه و کلش و بایر 59/0، 63/0، 16/1 و 85/1 گرم در لیتر و در شدت بارش 51 میلی­متر به­ترتیب 35/0، 48/0، 79/0 و 26/1 گرم در لیتر بود. در دو شدت بارش مورد بررسی، اختلاف میانگین حجم روان­آب و غلظت رسوب در کاربری­های مطالعه شده با آزمون T- استودنت نشان­دهنده تفاوت معنی­داری بود. هم­چنین نتایج آزمون T- استودنت نشان داد که حجم روا­ن­آب به غیر از کاربری عاری از پوشش، در بقیه کاربری­های مورد مطالعه تفاوت معنی­داری در سطح %5 دارند و غلظت رسوب فقط در پلات کاربری مرتع در سطح %5 اختلاف معنی­داری دارند